Jako reprezentantka agencji rekrutacyjnej, codziennie spotykam się z wyzwaniami związanymi z prowadzeniem profesjonalnych procesów rekrutacyjnych. Rozmowa kwalifikacyjna to kluczowy moment, w którym zarówno kandydat, jak i pracodawca mają okazję się lepiej poznać. Jednak zdarza się, że w jej trakcie padają pytania, które naruszają przepisy prawa pracy i zasady etyki zawodowej. Moim celem jest edukowanie zarówno kandydatów, jak i pracodawców, by unikać takich sytuacji.
Dlaczego niektóre pytania są zakazane?
Prawo pracy w Polsce jednoznacznie chroni kandydatów przed dyskryminacją. Pytania niedopuszczalne to te, które dotyczą aspektów niemających związku z wymaganiami stanowiska. Takie pytania, jak te o życie prywatne, stan zdrowia czy poglądy polityczne, nie tylko są niezgodne z prawem, ale również mogą wpłynąć negatywnie na wizerunek pracodawcy.
Jako specjalistka w rekrutacji wiem, że proces rekrutacyjny powinien być obiektywny, transparentny i skoncentrowany na analizie kompetencji. Współpracując z klientami, staram się podkreślać, że niedopuszczalne pytania mogą skutkować poważnymi konsekwencjami, takimi utrata wartościowych kandydatów lub co gorsza procesy sądowe.
Przykłady zakazanych pytań
Pracodawcy często nie zdają sobie sprawy, że niektóre pytania, zadawane być może nawet w dobrej wierze, są niedozwolone. Oto najczęstsze z nich:
- Pytania o życie prywatne
- „Czy planuje Pani/Pan mieć dzieci?”
- „Czy jest Pani/Pan w związku małżeńskim?”
Tego typu pytania mogą być odebrane jako forma dyskryminacji ze względu na stan cywilny lub plany rodzinne. Zamiast tego warto skupić się na dostępności kandydata do pełnienia obowiązków zawodowych.
- Pytania o wiek
- „Ile ma Pani/Pan lat?”
- „Kiedy Pani/Pan się urodził/a?”
Wiek kandydata nie powinien wpływać na decyzję o zatrudnieniu, chyba że wynika to z przepisów dotyczących specyficznych stanowisk.
- Pytania o zdrowie
- „Czy cierpi Pani/Pan na jakieś choroby przewlekłe?”
- „Czy była Pani/Pan na długotrwałym zwolnieniu lekarskim?”
Pracodawca może pytać jedynie o zdolność do wykonywania obowiązków wynikających z zakresu pracy, bez wnikania w szczegóły stanu zdrowia.
- Pytania o wyznanie i poglądy polityczne
- „Jakie jest Pani/Pana wyznanie?”
- „Na kogo Pani/Pan głosował/a w ostatnich wyborach?”
To tematy, które są ściśle osobiste i nie mają żadnego znaczenia w kontekście wykonywania obowiązków zawodowych.
Jak reagować na zakazane pytania?
Jako osoba, która wspiera kandydatów w ich drodze zawodowej, zawsze podkreślam, że mają prawo chronić swoją prywatność. Jeśli podczas rozmowy kwalifikacyjnej padnie pytanie niedozwolone, kandydat może:
- Delikatnie zwrócić uwagę. Grzeczne wskazanie, że pytanie wykracza poza granice profesjonalizmu, może być pomocne.
- Skierować rozmowę na inne tory. Na przykład: „Wolałabym skupić się na omówieniu moich kwalifikacji na to stanowisko”.
- Odmówić odpowiedzi. W skrajnych przypadkach można stanowczo, ale uprzejmie odmówić odpowiedzi, podkreślając, że pytanie narusza prywatność.
Jaką rolę odgrywamy jako agencja rekrutacyjna?
Jako agencja rekrutacyjna i specjaliści od headhuntingu, naszą misją jest wspieranie pracodawców w profesjonalnym prowadzeniu procesów rekrutacyjnych. Pomagamy nie tylko w poszukiwaniu talentów i selekcji kandydatów, ale również edukujemy naszych klientów w zakresie zasad, jakimi należy się kierować podczas rozmów kwalifikacyjnych.
Wspieramy pracodawców poprzez:
- Szkolenia z prowadzenia rozmów. Uczymy, jakie pytania warto zadawać, a jakich należy unikać, by uniknąć ryzyka naruszenia prawa.
- Employer branding. Pomagamy budować wizerunek firmy jako przyjaznego pracodawcy, który szanuje kandydatów i dba o ich komfort.
- Sourcing i analiza kompetencji. Skupiamy się na selekcji kandydatów na podstawie ich kwalifikacji, co znacząco zwiększa efektywność rekrutacji.
Znaczenie unikania zakazanych pytań
Dbanie o przestrzeganie prawa podczas rozmów kwalifikacyjnych ma ogromne znaczenie również dla wizerunku pracodawcy. Kandydaci, którzy czują się traktowani z szacunkiem, chętniej polecają firmę innym, co w dzisiejszych czasach ma duże znaczenie w kontekście walki o najlepsze talenty na rynku pracy.
Podsumowanie
Jako agencja rekrutacyjna zdajemy sobie sprawę, że rozmowa kwalifikacyjna to więcej niż formalność. To kluczowy moment budowania relacji z potencjalnym pracownikiem. Dlatego zachęcam zarówno pracodawców, jak i kandydatów do świadomego podejścia do procesu rekrutacyjnego. Wspólnie możemy stworzyć atmosferę wzajemnego szacunku, która sprzyja nawiązywaniu długotrwałych i owocnych relacji zawodowych.
Pamiętajmy – sukces rekrutacji opiera się na kompetencjach, nie na życiu prywatnym. Dzięki temu zyskujemy nie tylko najlepiej dopasowanych pracowników, ale także budujemy kulturę pracy opartą na zaufaniu i profesjonalizmie.
Angelika Półkośnik
Specjalistka ds. rekrutacji